ZONGULDAK BÜYÜK ŞEHİR İÇİN NEKADAR HAZIR?...
17 Mayis 2021 09:40:11
KEPÇE
Son günlerde Zonguldak ilinin büyük şehir kategorisine alınacağı söylemleri milletvekillerince ifade edilmeye başlandı. İyi güzelde Zonguldak büyük şehir olma noktasında ne kadar hazır? Bu yükü kaldırabilecek mi acaba? Genel bir tahlil yapacak olursak büyük şehir için Zonguldak hiçbir anlamda hazır olamadığı bir gerçektir. Türkiye’de coğrafi yapı gereği kırsal yerleşim alanları ile kentsel yerleşim alanları arasındaki uzaklık azımsanamayacak ölçüde fazladır. Bu noktadan bakacak olursak Zonguldak ili coğrafi açıdan hizmette yeterli hizmetin sağlanması çok ama çok zor olacaktır. Büyük şehir olan illerin büyük bir çoğunluğu İstanbul ,Kocaeli illeri hariç olmak üzere yerleşim açısından dağınık bir yapı içersindedir. Bu bağlamda, belediyelerce yürütülecek hizmetlerin kırsal alana ulaştırılması hususunda endişeler mevcuttur. Özellikle 6360 sayılı yasada belirtildiği gibi su, kanalizasyon ve itfaiye hizmetlerinin büyükşehir belediyeleri tarafından yürütülecek olmasının yetersiz kalacağını düşündürmektedir. Yasa ile birlikte belediyelerin hizmet götüreceği alan genişletilmiştir.
Belediyelerin, kent merkezlerinden uzaklaşıldıkça yerleşim birimlerine götüreceği hizmet kalitesinin azalabileceği kaçınılmaz görünmektedir. Öte yandan, köy bütçesinin kaldırılması köylü devlet işbirliği ile yapılacak çalışmaların etkinliğini azaltacaktır. Geçmiş yıllarda il özel idaresi katkısıyla veya proje bazında köylü devlet işbirliği ile sağlık ocağı ve okul yapımı, içme suyu hatlarının döşenmesi vb. birçok çalışma yürütülmüştür. Bu çalışmalarda köy bütçesi önemli misyon üstlenmiştir. Nitekim il özel idareleri, il genel meclisi kararı ile nakdi ve ayni olarak köy bütçesine katkı sağlamışlardır. Büyükşehir yasası ile birlikte köylerde yapılacak olan birçok hizmetin ya belediye personeli aracılığıyla ya da taşeron firmalara ihalesi ile mümkün olabilecektir. Bu doğrultuda, köy bütçesi olmaksızın salt belediyelerin getireceği hizmet kısa vadede yetersiz kalacaktır. Mali açıdan zayıf durumdaki ilçe belediyelerinin köy yerleşim yerlerine belediye hizmetlerini götürmeleri ayrı bir endişe oluşturmaktadır. Çünkü nüfusu az olan birçok ilçe belediyesi mali olarak zayıf ve borçlu durumdadır. Dolayısıyla bu belediyelerin hizmet önceliği ilçe merkezindeki mahalleler olacaktır.
Bu durum ilçe merkezine uzak olan köy yerleşimlerinin belediyecilik hizmeti açısından ihmal edileceği anlamına gelmektedir. 6360 sayılı yasa ile birlikte köy tüzel kişilikleri yanı sıra çok sayıda belde belediyesi kaldırılmış ve söz konusu beldeler belediyelere bağlı mahalle konumuna getirilmiştir. Beldelere ait taşınır ve taşınmaz varlıklar, büyükşehir sınırları içersinde ilçe belediyelerine devredilmiştir. Bu durumda, hizmetlerin götürüleceği endişesine ek olarak hizmetlerin ne zaman ulaştırılacağı endişesi de doğmaktadır. Kırsal nüfusun, temel hizmetlerinin karşılanamayacağına ilişkin bir takım endişelerin yanı sıra mali yükümlülüklerinin artacağı bilinmektedir. Bu doğrultuda kırsal alanda yaşamaya ilişkin itici güçlerin ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Su ve atık su ücretleri, emlak vergisi, yapılacak inşaatlara ilişkin proje masrafları ve diğer mali yükümlülükler bunlardan bazılarıdır. Yasa çerçevesinde bu tür mali yükümlüklerin belirli bir zaman sürecinde yansıtılacağı belirtilmektedir. Ancak bu tür maliyetlerin gelir düzeyi düşük olan kırsal nüfusun yaşam standartlarını zorlayacağı düşünülmektedir.Sonuç itibarı ile Zonguldak büyük şehir olması ciddi dezavantaja sebep olacaktır…