KAPİTALİZM ve CORONA ÜZERİNE…
23 Mart 2020 15:39:55
Salgın öyle çok sık rastladığımız bir afet ve toplumsal dram değildir, zaten bir kere rastlandığında da kolay unutulabilecek bir şey değildir.
Avrupa ülkelerini 1918 ile 1920 arasında tarumar eden İspanyol Gribi milyonlarca insanı öldürdü.
14. Yüzyıl’daki Kara Veba ise etkili olduğu bölgelerde nüfusun önemli bir bölümünü yok etti. O kadar etkili oldu ki, bazı tarihçiler feodalizmin çözülüşünde Kara Ölüm’ün mutlaka bir parmağı olduğuna kanaat getirdiler.
Kitlesel ölüm ve salgın garip bir şekilde eşitlikçidirler, çoğunlukla toplumsal sınıf, toplumsal cinsiyet, dil din ve ırk farklılıklarını dikkate almadan telef ederler. Yaşam eşitsiz ancak ölüm eşitlikçidir. Ölüm kitleselleştiğinde tüm farklılıklar anlamını yitirir yerini bir acayip vurdumduymazlığa ve bekleyişe bırakır..
Corona salgını. öncelikle yayılım ve ölüm oranları dikkate alındığında ne Kara Ölüm’ün ne de İspanyol Gribi’nin yanına bile yaklaşamamaktadır. Hatta ölüm oranı daha yakın zamanlarda sökün etmiş SARS’ın çok altındadır. Hem vaka hem de ölüm sayısı gün geçtikçe artmakta ve bu da paniğe neden olmaktadır. Bunlara ek olarak özellikle ulusal ve uluslararası kurum yetkilileri her gün paniği tetikleyecek açıklamalar yapmaktadırlar.
Marketlere hücum, metroda birinin öksürdüğü mıntıkadan hızla uzaklaşma, paranın gücü ile sergilenen empati yoksunu vahşi yağmacılık; tüm bunlar bu korkunun doğal ürünleridir. Ayrıca kapitalizm insan olmayı ve yaşamı sadece tüketime ve sahip olmaya endekslemiştir. Böylece ölüm aynı zamanda hazdan, tüketimden ve sahip olma dürtüsünden zorunlu olarak azade olmak anlamına geldiği için daha da korkutucu bir surete bürünmüştür.
Durumun vahim olduğu bölgeler ve ülkeler vardır ancak insanlığın üstesinden gelemeyeceği bir kasırga değildir söz konusu olan. Yine de birkaç gözlemi ve belirlemeyi aktarmama izin verin.
Çin’in uzunca bir süre önce girdiği kapitalist yol, önce Çin sonra da dünya için insani ve toplumsal dramlar üretmeye devam etmektedir. Beşli Çete’nin tasfiyesi ve kapitalist yolcu Deng’in iktidarıyla birlikte ana hatları çizilen bu yol, Çin’in olağanüstü ölçeğiyle birlikte insanlığı tehdit eder hale gelmiştir. Bu yol kapitalizmin tüm dinamiklerinin baskıcı faşizan bir devlet eliyle hızla hayata geçirilmesi sonucunu doğurduğu ölçüde kapitalizmin insanlık ve doğa düşmanı eğilimlerini daha kristalize ve daha yoğun hale getirmiştir. Kırları ve sanayi bölgelerini yabancı sermayenin sınırsız sömürü alanları haline getiren Çin Komünist Partisi kağıttan kaplana teslim olurken kırdan kente zorunlu göçü tetiklemiş ve 10 yıl içinde 7 bin kişilik kasabaları 7 milyon kişilik devasa kentlere ve ucuz emek sömürüsü cennetlerine çevirmiştir. Bu kitlesel ucuz emek yığılması sürerken ne altyapıya ne de bu türden yoğun göçü barındırabilecek yerleşim alanlarının varlığına dikkat edilmiştir. Üstelik bu kitlesel yığılmaya karşın ne yeterli bir sağlık sistemi geliştirilmiş ne de uygun halk sağlığı önlemleri hayata geçirilmiştir. İşyerinde işçi sağlığı ve güvenliği ise toptan yok sayılmıştır.Nitekim Çin’de yabancı veya yerli sermayeye ait madenler mi, yoksa Covid 19 mu daha çok can almıştır sorusu cevaplandırılmayı beklemektedir. Bol sayıda ucuz beden arz eden Uzun Yürüyüş’ü gerçekleştiren devrimcilerin torunları olan Çinli emekçiler kendi kaderlerine ve sermayenin insafına utanmazca terkedilmişlerdir. Bu sağlıksız ve insani olmayan ortam bir tür karanlık çağı veya yeni bir orta çağı tetiklemiştir. Böylece salgınlar Çin’in ucuz sömürü cennetinden dünyaya sökün etmeye başlamıştır (SARS, Domuz Gribi ve Corona gibi).
Bazı aklı kıtlar yeni salgın için “doğanın son intikamı” yaftasını yapıştırıverdiler hemen. Oysa bu doğanın intikamı değildir, kapitalizmin insanlığa yönelik kininin son tezahürüdür. Doğa Covid 19’u bile isteye yaratmış mıdır bilemem; ancak onu önce kendi bedenlerine sonra da başkalarının bedenlerine bulaştıran, aldıkları düşük ücretler dolayısıyla insanca beslenemeyen ve ucuz vahşi hayvan etine zorunlu kalan Çinli emekçilerdir. Bu doğanın intikamı değildir, doğa bu kadar gaddar değildir.
Genelde dünya kapitalizminin, özelde ise Çin de dahil büyük kapitalist ekonomilerin kayıpları yüz milyarlarca dolara ulaşmıştır. Dünya ticareti hızla küçülme eğilimine girmiştir. Özellikle turizm, finans gibi özünde yüksek derecede sömürgen olan sektörler ziyadesiyle darbe yemiş haldedirler.
Wuhan’dan ilk haberler ve görüntüler dünyanın iletişim ağlarına sızmaya başladığında orada bir köy var uzakta, ama çok uzakta, vallahi çok uzakta modunda bir havaya bürünen gelişmiş kapitalist ülkelerdeki rahatlık, Corona içeri sızdığında yerini çarpıcı bir paniğe bıraktı. İtalya önce gelişmiş Kuzey İtalya’yı sonra da tüm ülkeyi karantina altına aldı. ABD’nin bazı eyaletlerinde, namı yürümüş büyük kentlerinde olağanüstü durum ilan edildi. Önce Çin’e sonra da birbirlerine uçuşları iptal edip içeri kapanmayı tercih ettiler. Ancak fatura ağırlaştıkça kendini belli eden bir olguyu göz ardı etmeye devam eder bir görüntüleri var. İtalya’daki insani faturanın yüksekliği sadece İtalyan hükümetinin hareket etmekte gecikmesine bağlanamaz, ABD’de hem vaka hem de ölü sayısında hızlı bir yükseliş var.
Oysa Güney Kore, Almanya, gibi bazı ülkelerde vaka sayısında veya ölü sayısındaki artış kontrol edilmiş gibi görünmektedir.
Birinci grubu ikinci gruptan farklı kılan nedir?
Sağlık hizmetinin kamusallığı ve yaygınlığıdır farkı yaratan. Sağlık sektörünü sermayenin insafına sonuna kadar teslim eden örneklerde fatura daha ağırdır. Örneğin Michael Moore’un belgesellerinde alaycı bir eleştiriye konu olan Amerikan sağlık sistemi için hikaye yeni başlıyor gibi görünmektedir. Sağlık sisteminin son raddesine kadar özel sağlık sigortası sitemine bağlı olduğu ABD’de yeni başlayan kitlesel salgın sistemin insan karşıtlığını gözler önüne serecek bir bilanço bırakmaya yazgılıdır. Amerikan halkı çok yakın bir gelecekte şu soruyu sorar hale gelecektir: Hangisi hayatı daha çok tehdit etmektedir? Corona mı? Amerikan sağlık sistemi mi? Corona, inatla ve ısrarla kamusal ve yaygın bir sağlık sisteminin ne kadar elzem ve ne kadar değerli olduğunu kanıtlamaktadır.
Corona ciddi bir sorun yaratmaktadır fakat paniğe gerek yoktur. İnsanlık onu da yenecektir, merak etmeyin.
Ancak unutmayın;
İfritleri yok etmek, Cehennemi yok etmek anlamına gelmez.
Sevgilerimle..